ورزش های توپی

​

نام ورزش های توپی

توپ وسیله ای گرد و یا گاهی تخم مرغی شکل است و در ورزش های مختلف اشکال و اندازه های آن متفاوت بوده و حتی جنس آن بنا به نوع بازی تغییر می کند. در بیشتر ورزش ها، توپ نقش کلیدی داشته و کاربردهای گوناگونی دارد. بنا به قرار گرفتن توپ و نحوه ضربه زدن بازیکنان به توپ بر روی طریقه بازی تاثیرگذار است. ورزش های توپی در گروه های چندنفره اصولا برگزار می شود و هدف هر دو گروه به ثمر رساندن توپ مطابق با قوانین بازی است. توپ مخصوص هر رشته ورزشی می بایست استاندارد بوده و بازیکنان را در رسیدن به هدف و کسب امتیاز کمک کند. 

​

کریکت (Cricket)

اولین مرجع بازی کریکت به سال ۱۴۷۸ میلادی در شمال شرق فرانسه بازمی گردد. سال ۱۶۴۶ در انگلستان اولین مسابقه کریکت برگزار شد و در سال ۱۷۴۴ قوانین کریکت گذاشته شد. این ورزش تیمی بوده و میان دوتیم ۱۱ نفره در زمین چمن و بیضی شکل برگزار می شود. توپ کریکت از جنس چرم بوده و وسط آن چوب پنبه ای می باشد. چوب کریکت «ویکت» نام دارد و حدود ۹۶.۵ سانتیمتر طول و ۱۰.۸ سامتیمتر عرض دارد. در وسط زمین چمن کریکت یک زمین خاکی به طول ۲۰.۱۲ متر قرار دارد که بازیکنان در همین قسمت ضربه به توپ کریکت را آغاز می کنند.تیم ضربه زننده با دونفر و تیم حریف با ۱۱ نفر بازی را شروع کرده و پس از ضربه زدن به توپ، مهاجمان می بایست طول زمین خاکی را طی کنند و یا توپ را به خارج از زمین بفرستند، که با اوت شدن آن، ۱۰نفر مهاجم تیم ها جابه جا می شوند. مهارت های گرفتن توپ و ضربه زدن با ویکت تکنیک های خاص و متعددی دارد.

​

بیسبال (Baseball)

نخستین مسابقات بیسبال سال ۱۸۳۸ در کانادا برگزار شد و اولین تیم حرفه ای این ورزش های توپی سال ۱۸۶۵ در ایالات متحده آمریکا تشکیل شد. ورزش بیسبال برگرفته از کریکت بوده و یک ورزش چوب و توپ گفته می شود که توسط دو گروه تیمی ۹ نفره در زمین چمن اجرا می شود. چوبی که بازیکنان بیس‌بال به‌دست می‌گیرند «چُفته و یا بت» نامیده می‌شود و حداکثر طول آن ۱۰۶ سانتیمتر است. توپ‌ها را از جنس چوب پنبه، لاستیک، نخ، و پوست اسب می‌سازند و وزن آنها حدود ۱۴۵ گرم و محیط آن ۲۳ سانتیمتر است. این بازی در کانادا و آمریکا طرفداران زیادی دارد. در آسیا، ژاپن به عنوان اولین کشورهای طرفدار بیسبال از سال ۱۹۳۶ محسوب می شود. زمین بیسبال از دو مربع بزرگ(outfield) و کوچک(infield) تشکیل شده که مربع کوچک گوشه ای از مربع بزرگ که به طول ۲۷.۴ متر بوده را احاطه کرده است. بازی را توپ انداز (پیچر) با انداختن توپ بسوی چوبزن حریف (بتر) آغاز کرده و اگر چوبزن توپ را بزند تا نرسیدن توپ به زمین به سرعت بسوی خانه اول (بیس) می دود درغیر اینصورت مدافعان سعی به رساندن توپ به خانه اول دارند که بتر بازنده اعلام شود.هرگاه بازنده های یک تیم به سه نفر برسد یک دور بازی(اینینگ) تمام شده و جای دو تیم مهاجم و توپزن عوض می شود.

​

بوچیا (Boccia)

ایده خلق بوچیا اولین بار برای افرادی که دارای فلج مغزی بودند به اجرا درآمد. امروزه این ورزش در سطح بین المللی بین ورزشکارانی با اختلالات شدید در مهارت های حرکتی و معلولیت های چندگانه برگزار می شود و سال ۱۹۸۴ به عنوان یک ورزش پاراالمپیکی پذیرفته شد. بوچیا نیاز به پردازش سیستم عصبی مرکزی و کنترل هیجانی و هماهنگی اندام معلولین شرکت کننده دارد. طریقه بازی به اینگونه است که توپ سفیدی به نام جکبال طبق قرعه کشی دست هر تیمی باشد به زمین پرتاب می شود و یک تیم ۶ توپ قرمز و تیم دیگر ۶ توپ آبی در اختیار دارد. توپ ها به سمت جکبال به قصد برخورد با آن پرتاب می شوند. امتیازدهی بر اساس نزدیکترین فاصله توپ پرتاب شده تا توپ سفید مشخص می شود. بازیکنان می توانند باتوجه به توانایی حرکتی خود بادست، پا، سر و یا حتی وسیله ای کمکی به نام رمپ توپ ها را پرتاب کنند. بوچیا بصورت یکنفره، دونفره و یا تیمی برگزار می شود.

​

پتانک (Petanque)

شکل فعلی این بازی در سال ۱۹۰۷ تا ۱۹۱۰ در پروونس فرانسه ساخته شد. پتانک در گویش محلی به معنای «پای کاشته یا پای ثابت» بر روی زمین گفته می شود. هدف از این بازی پرتاب توپ های فلزی به سمت توپ هدف می باشد. زمین بازی پتانک ۱۵ در ۴ متر بوده و پوشش آن ماسه ای و شنی است. جنس توپ های بازی، فلز توخالی است و قطر آنها حدود ۷.۵ تا ۸ سانتیمتر و وزن آن از ۶۵۰ تا ۸۰۰ گرم می باشد. بازی پتانک می تواند بین دو نفر یا دوتیم دونفره تا سه نفره برگزار شود. بازیکن درون یک حلقه لاستیکی با قطر ۳۵ تا ۵۰ سانتیمتر جفت پا می ایستد و توپ های خود را به سمت توپ هدف که معمولا از جنس چوب می باشد و قطر آن معادل ۳ سانتیمتر است، پرتاب می کند. به توپ هدف جک یا کوچونت نیز گفته می شود. امتیازدهی بر اساس برخورد توپ ها به کوچونت و یا نزدیکترین فاصله تا توپ هدف می باشد.

​

بسکتبال (Basketball)

دکتر جیمز نای اسمیت در تاریخ ۲۹ دسامبر ۱۸۹۱ زمانی که در دانشگاه ورزشی اسپرینگ فیلد ایالت ماساچوست آمریکا تدریس می کرد، برای آمادگی جسمانی دانشجویان در فصل های سرد سال ایده بازی بسکتبال را خلق کرد. «فرانک ماهان» با توجه به اینکه در زبان انگلیسی سبد را بسکت BASKET و توپ را بال  BALL  می‌گویند، این ورزش را بسکتبال نامید. در المپیک ۱۹۳۶ برلین ، برای اولین بار بسکتبال به لیست ورزش های متداول المپیک افزوده شد و اولین دوره مسابقات ورزش های توپی آن با شرکت ۲۱ تیم برگزار گردید. بسکتبال به طور گسترده یکی از پرجنب و جوش ترین ورزش‌های جهان محسوب می‌شود. انجمن ملی بسکتبال آمریکا (NBA) در سال ۱۹۴۹ با حضور فوق ستارگان و تکنیک های منحصربفرد، به دنیای رقابت های حرفه ای بسکتبال جان تازه بخشید. بسکتبال ورزشی گروهی است که در آن دو تیم از پنج بازیکن سعی می‌کنند با دریبل کردن و پرتاب توپ به داخل حلقه سبد، امتیاز کسب کنند.لیست بهترین توپ های بسکتبال را اینجا ببینید. 

​

والیبال (Volleyball)

دوم فوریه سال ۱۸۹۵ میلادی ویلیام.جی.مورگـان مدیر تربیت بدنی کالج Y.M.C.A در شهر هولیوک ایالت ماساچوست آمریکا ورزشی ابداع و معرفی کرد که ابتدا مینتونت نام داشت. پروفسور آلفرد.تی.هالستید با مــشاهده نحوه این بازی، پیشنهاد داد که این ورزش از مینتونت به والیبال تغییر نام پیدا کند. جایگاه و اهمیت بین المللی والیبال در همان ابتدای جهانی شدنش به قدری انکار ناپذیر بود که دیری نگذشت تا برگزارکنندگان بازی های المپیک، والیبال را به عنوان یکی از ورزش های المپیکی سال ۱۹۶۴ المپیک توکیو رسما به جهانیان معرفی کنند. ابعاد زمین والیبال ۱۸ در ۹ متر بوده و بازیکنان در دو تیم شش نفره در دو سوی یک تور تلاش می کنند، توپ را با دست از روی تور در زمین مقابل فرود آورند. بازی با برد ۳ ست از مجموعه ۵ ست به اتمام می رسد و در ۴ ست اول تا امتیاز ۲۵ پیش رفته و ست پنجم تا امتیاز ۱۵ نتیجه مسابقه مشخص می شود. اطلاعات مفید در مورد انواع توپ والیبال اصل در ایران اسپورتر. 

​

فوتوالی (Footvolley)

ورزش فوتوالی برای اولین بار در برزیل دهه ۶۰ میلادی بین ساحل نشینان شهر ریودوژانیرو رواج یافت و در سال ۱۹۸۰ رسمیت پیدا کرد. در این رشته مفرح ستارگان بزرگی مانند روماریو، ادموندو، زیگو و ... از سال ۱۹۸۲ و همچنین رونالدو، رونالدینیو و کاکا بازی کرده اند. فوتوالی شباهت زیادی به والیبال ساحلی دارد ولی بازی با توپ فوتبال انجام می گیرد. در این ورزش دو تیم دو یا سه نفره در دوطرف تور قرار گرفته و با پا توپ را تلاش می کنند تا در زمین حریف بنشانند. فوتوالی در زمین ماسه ای و هموار با ابعاد ۹ در ۱۸ متر برگزار می گردد. بر خلاف بازی سپک تاکرا که ورزشکارانش باید قد کوتاهی جهت زدن ضربه مناسب به توپ داشته باشند، به علت ارتفاع تور در بازی فوتوالی که از سطح زمین حدود ۲۲۰ سانتیمتر است، بازیکنان بلندقد را می طلبد تا بتوانند با پا اسپک بزنند. اندازه توپ هم در این دو بازی کاملا متفاوت می باشد.خرید توپ فوتوالی

​

سپک تاکرا (Sepak takraw)

ورزش سپک تاکرا مشابه والیبال است با این تفاوت که ضربه ها با پا جهت گذراندن توپ از روی تور انجام می شود. نام این ورزش از دو کلمه سپک (زبان مالزیایی) به معنای ضربه زدن یا لگد زدن و تاکرا (زبان تایلندی) به معنای توپ، گرفته شده است. هر تیم دارای سه بازیکن بوده و بازیکنان فقط با استفاده از پا می توانند ضربه زده و بازی کنند. اندازه زمین و ارتفاع تور مانند بازی بدمینتون است. امتیاز بازی به برنده حداقل دو ست از سه ست بازی داده می شود که دو ست اول ۱۵ امتیازی و ست سوم ۶ امتیازی می باشد. توپ سپک تاکرا پلاستیکی بوده و وزن آن از ۱۷۰ تا ۱۹۰ گرم با محیط ۴۰ سانتیمتر است. فدراسیون جهانی ورزش های توپی به سپک تاکرا در تایلند می باشد و اولین بار سال ۱۳۸۲ توسط علی فولادی راد وارد ایران شد. در این بازی هر بازیکن می‌تواند تا آنجا که می تواند، بالا بپرد و ضربه‌ای به توپ بزند که در آن صورت شبیه حرکات آکروباتیک می شود. بر اساس محاسبات، سرعت توپ در سپک تاکرا گاهی اوقات به ۱۴۰ کیلومتر در ساعت هم می رسد.

​

راگبی (Rugby)

ویلیام وب آلیس یکی از دانش آموزان مدرسه راگبی انگلستان در سال ۱۸۲۳ در حال بازی فوتبال، توپ را با دست برداشته و به سمت دروازه شروع به دویدن کرد. با این اتفاق ایده ای برای خلق راگبی ایجاد شد. سال ۱۸۷۱ باشگاه های انگلیس اتحادیه فوتبال راگبی را تشکیل دادند. قوانین راگبی با فوتبال آمریکایی و استرالیایی و بقیه فوتبال ها متفاوت است. مسابقات راگبی در گروه های ۷ نفره،  ۱۳ و ۱۵ نفره و در زمین چمن مستطیل شکل ۷۰ در ۱۰۰ متر برگزار می شود. دروازه راگبی مانند H بوده و توپ راگبی تخم مرغی شکل است. این ورزش شامل دو نیمه ۴۰ دقیقه ای با زمان استراحت ده دقیقه ای است. کسب امتیاز به دو روش می باشد: ۱. ترای (بر زمین گذاشتن توپ در محوطه دروازه حریف ترای نام دارد که تیم، صاحب ۵ امتیاز و یک ضربه ایستگاهی ۲ امتیازی می شود.) ۲. گل (گذراندن توپ با ضربه پا از بین دو تیرک عمودی و بالای تیرک افقی دروازه حریف می باشد که ۳ امتیاز دربردارد.) بازیکنان راگبی می توانند شخص صاحب توپ را گرفته و بر زمین بیاندازند همچنین پاس با دست فقط به سمت عقب امکان پذیر است. قبل از انقلاب، راگبی به طور غیررسمی در ایران برگزار می شد ولی سال ۱۳۷۵ این بازی در ایران با تلاش دانشجویان تربیت بدنی شکل گرفت و ادمه یافت.

​

فوتبال (Football)

حداقل ۱۲ نوع متفاوت ریشه های بازی فوتبال از تاریخچه به وجود آمدن آن تا کنون در دست است. البته این غیر قابل انکار است که بازی فوتبال مهارتی فوق العاده جهت کنترل توپ فوتبال نیاز دارد و در واقع حفاظت از توپ و راهبرد آن به سوی هدف، هنر و تکنیک هوشمندانه ای را می طلبد. فوتبال در قرون وسطی در مناطق مختلف اروپا رواج داشت که چون قوانین یکسان و معینی برای آن موجود نبود به شکلی پر هیاهو و بسیار خشونت آمیز همراه با مشت و لگد و پشت پا زدن برگزار می شد. در سال ۱۹۰۴ فدراسیون بین المللی فوتبال (FIFA) با مدیریت رابرت گورین و مشارکت هفت کشور تاسیس شد. سال ۱۹۰۸ اولین بار فوتبال وارد مسابقات المپیک شد و سال ۱۲۸۶ انگلیسی ها فوتبال را به ایران آوردند. زمین های مسابقات فوتبال ۱۲۰ در ۴۵ متر بوده و به وسیله خط میانی به دو نیمه تقسیم می شود. تعداد بازیکنان هر تیم ۱۰ نفر به همراه یک گلر(دروازه بان) می باشد. با رعایت قوانین مختلف و تعیین مکانی فوتبالیست ها در زمین دو تیم در دو زمان ۴۵ دقیقه ای سعی در به ثمر رساندن گل دارند.

​

هندبال (Handball)

در کتاب معروف اودیسه از ورزش هندبال با نام اورانیا نام برده شده است. کنده کاری های تصویری از هندبال به ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در آتن بازمی گردد. سال ۱۸۹۰ بازی رافابال که مشابه هندبال بود توسط یک معلم ورزش آلمانی معرفی شد. سال ۱۹۲۰ ورزش هندبال با تلاش کارل شلنز آلمانی به شکل امروزی گسترش پیدا کرد. اولین بازی المپیکی هندبال سال ۱۹۳۶ در برلین برگزار شد. هندبال توسط دو تیم ۷ نفره که یکی از آنها به عنوان دروازه بان می باشد و دو نیمه ۳۰ دقیقه ای اجرا می شود. قوانین این بازی تا حدودی شبیه به فوتبال می بوده و زمین هندبال تقریبا ۴۰ در ۲۰ متر است و وزن توپ هندبال ۴۲۵ تا ۴۷۵ گرم است. در این بازی بازیکنان تنها می توانند از دست برای لمس توپ و به ثمر رساندن گل استفاده کنند و دروازه بان می تواند برای کنترل توپ از هر عضو بدن خود استفاده کند.

​

گلبال (Goalball)

هانس لورنزن اتریشی و سپ ریندل آلمانی سال ۱۹۴۶ برای سربازان نابینا شده در جنگ جهانی دوم بازی گلبال را طراحی کردند، تا آن ها بتوانند تمرکز خود را پس از مجروحیت بازیابی کنند. گلبال شامل دو نیمه ده دقیقه ای بوده که در حین بازی چشم همه بازیکنان با چشم بند بسته شده است و در تیم های سه نفره برگزار می شود. بازیکنان در این ورزش های توپی حین بازی می بایست نزدیک دروازه خودی نشسته و با دست توپ را روانه دروازه حریف کنند. توپ گلبال ۱.۲۵ کیلوگرم بوده و با داشتن ۸ سوراخ جهت ایجاد صدا حین حرکت، توپی متفاوت می باشد. طول زمین گلبال ۱۹ در ۹ متر در نظر گرفته شده است. گلبال در تابستان ۱۹۷۶ در تورنتو کانادا وارد مسابقات پاراالمپیک شد. اولین رشته ورزشی در ایران که رسما مختص نابینایان و کم بینایان برنامه ریزی شد و فعالیت آن به صورت سراسری در اکثر نقاط کشور آغاز گردید، ورزش گلبال بود. تیم ملی گلبال ایران سال ۱۳۶۷ به طور رسمی تشکیل شد.

​

هاکی (Hockey)

هاکی از ورزش هایی است که بعد از فوتبال طرفداران زیادی را در مسابقات فضای باز دارد. این ورزش سالیان درازی در انگلستان بازی می شده است. در مصر کنده کاری هایی از ۴۰۰۰ سال قدمت نشان دهنده وجود بازی هاکی دارد. همچنین تصاویری از ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در یونان، افرادی را در حین انجام بازی هاکی نشان می دهد. این بازی از قدیمی ترین بازی هاست که با توپ و چوب انجام می شود. سال۱۹۰۱ این بازی بعد از انگلیس در آمریکا طرفداران خود را جذب کرد. اصل بازی هاکی روی یخ توسط دانشجویان دانشگاه میگل کانادا به صورت امروزی شکل گرفت. هاکی انواع مختلف دارد: ۱. هاکی داخل سالن( حداکثر از دو تیم ۱۲ نفره تشکیل شده و حدود ۳۶ در ۴۴ متر می باشد.) ، ۲. هاکی روی چمن( شامل دو تیم ۱۱ نفره بوده که بازیکنان به وسیله چوب هاکی سعی در وارد کردن توپ کوچکی به دروازه حریف دارند.) ۳. هاکی روی یخ( این بازی در کشورهای سردسیری که فصل سرمای طولانی دارند پرطرفدار است.) ۴. اینلاین هاکی یا اسکیت هاکی. 

​

فلوربال (Floorball)

ورزش فلوربال دهه ۱۹۷۰ برای اولین بار در کشور سوئد معرفی شد.که در ابتدا به آن، این بندی، می گفتند. کلمه فلوربال از دوکلمه فلور به معنی زمین صاف و بال یعنی توپ گرفته شده است. فلوربال گونه ای از ورزش هاکی بوده که در سالن و بر روی کفه چوبی یا لاستیکی برگزار می شود. اولین مسابقات فلوربال با علاقه مندی آمریکایی ها سال ۱۹۶۰ در شهر میشیگان اتفاق افتاد. سوئدی ها اولین فدراسیون فلوربال را سال۱۹۸۱ در کشورشان بنا نهادند. زمین بازی ۴۰ در ۲۰ متر بوده و قواعد آن از ورزش هاکی بسیار قانونمندتر است. بازیکنان فلوربال با چوب هایی که در دست دارند باید توپ را وارد دروازه حریف کنند. این بازی در سه ست ۲۰ دقیقه ای و بین ۶ بازیکن در هر تیم که یک نفر در جایگاه دروازه بان می باشد، اجرا می شود. توپ فلوربال جهت عبور هوا دارای ۲۶ سوراخ بوده و وزن آن حدود ۲۰ گرم و از جنس پلاستیک فشرده و براق می باشد. انجمن فلوربال ایران نیز از سال ۱۳۸۹ شروع به فعالیت کرده است.

​

چوگو (Chogo)

ورزش چوگو یکی از ورزش های توپی است که از تحرک بالایی برخوردار است و سرعت و قدرت در آن بسیار اهمیت دارد. ورزشکاران چوگو می بایست دوندگان چابک و سریع و دارای آمادگی جسمانی بالایی باشند. این یک ورزش سنتی و بومی است که در نقاط مختلف ایران نام های متفاوتی از قبیل ( بروبیا، حلال وحرام، بالاوپایین، دارتوپا و گوفربجک ) داشته است. ورزش چوگو از زمره ورزش های چوب و توپ است که در دو تایم ۲۰ دقیقه ای با ۶ نفر بازیکن در هر تیم و زمین ۹۰ در ۶۰ متر برگزار می شود. بازی پس از تعیین تیم زننده و تیم گیرنده توسط داور، آغاز شده و توپ توسط مهاجم با چوب پرتاب می شود. طول چوب ۷۰ سانتیمتر و قطر آن ۵ سانتیمتر است. توپ تنیس استاندارد در این بازی مورد استفاده قرار می گیرد. این بازی در زمین چمن یا خاکی اجرا شده و تقریبا شبیه به بازی بیسبال می باشد.