کدام ساز موسیقی را برای نواختن انتخاب کنیم؟
برای انتخاب یک ساز موسیقی، عوامل زیادی وجود دارند که باید به آن‌ها توجه کرد؛ مثلا ترجیحات موسیقایی هر فرد، میزان بودجه‌ی در دسترس، فضایی که هر ساز اشغال می‌کند، خصوصیات شخصیتی هر فرد، قابلیت حمل و نقل آسان ساز و پتانسیل‌های شغلی هر ساز.
مجله قرمز: یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای انتخاب یک ساز موسیقی، رفتن به یک فروشگاه و امتحان کردن انواع ساز‌ها و فهمیدن ساز دلخواه است. البته، برای انتخاب یک ساز موسیقی، عوامل زیادی وجود دارند که باید به آن‌ها توجه کرد؛ مثلا ترجیحات موسیقایی هر فرد، میزان بودجه‌ی در دسترس، فضایی که هر ساز اشغال می‌کند، خصوصیات شخصیتی هر فرد، قابلیت حمل و نقل آسان ساز و پتانسیل‌های شغلی هر ساز.
در ادامه، بر طبق انواع مدل‌های ساز، توضیحاتی داده و همچنین چند نمونه از آن‌ها را برای خرید معرفی کرده‌ایم.
معرفی انواع ساز‌ها برای کمک در انتخاب یک ساز موسیقی
ساز‌های زهی (String instruments)
بسیاری از ساز‌های زهی، همچون ویولون، ویولا، ویولونسل و کنترباس به تمرینات و صبوری زیادی در آغاز کار احتیاج دارند؛ به دلیل این که پیشرفت در این نوع ساز‌ها اغلب روند طولانی تری دارد. این ساز‌ها همچنین به چابکی و قابلیت هماهنگی زیادی نیاز دارند. اگر نوازنده سن کمی دارد، باید از بلوغ کافی برای فهمیدن کند بودن روند پیشرفت و یادگیری اولیه در این نوع ساز‌ها برخوردار باشد.
اکنون به معرفی ساز‌های معروف در این دسته می‌پردازیم تا برای انتخاب یک ساز موسیقی آماده‌تر شوید. ویولون، یک ساز با پیشینه‌ی زیاد است که بیشتر برای نوازندگی در سبک‌های همه پسند و همچنین سبک کلاسیک کاربرد دارد و مورد علاقه‌ی افراد است.
در این قسمت تعدادی از انواع ویولن، از مبتدی تا پیشرفته، با قیمت‌های مختلف را معرفی کرده‌ایم.
این ساز‌ها را برای ابتدای کار می‌توان با قیمت نسبتا ارزانی تهیه کرد؛ اما در حین پیشرفت نوازندگی، ممکن است نیاز به خرید ساز‌هایی با طراحی حرفه ای‌تر به وجود بیاید که مسلما قیمت بالاتری دارند.
ویولا، صدای گرم تری نسبت به ویولون دارد، اما یادگیری آن نسبت به ویولون سخت‌تر است. ویولونسل، صدای پر حجمی دارد و حمل و نقل آن به دلیل بزرگی این ساز، دشوار است و اغلب در برخی سبک‌های موسیقی همه پسند، سبک کلاسیک و جاز استفاده می‌شود.
کنترباس، بزرگ‌تر از ویولونسل است، سازی است که با خیلی از ساز‌های دیگر همخوانی دارد و در بسیاری از سبک‌های موسیقی از سبک کلاسیک گرفته تا راک، به کار می‌رود. البته برای یادگیری کودکان، نوع کوچکتر آن هم وجود دارد. این نوع ساز‌ها را می‌توان به عنوان ساز‌های اجتماعی توصیف کرد؛ بدین معنا که برای کسانی که مشتاق شرکت در فعالیت‌های دسته جمعی و گروهی هستند، مناسب‌تر است.
گزینه‌های دیگری در بین ساز‌های زهی نیز وجود دارند که برای انتخاب یک ساز موسیقی از این دسته ساز‌ها می‌توان به آن‌ها نیز اندیشید. این نوع ساز‌های زهی، بعد کلاسیکی آن‌ها کمتر است؛ ساز‌های زهی مانند گیتار، بانجو و یوکلله (ukulele)، که مورد آخری، اخیرا بسیار محبوبیت پیدا کرده است. همچنین انواع مختلفی از گیتار، که مناسب اهداف و سبک‌های گوناگون هستند، وجود دارد.
به عنوان مثال، گیتار کلاسیک برای اجرای تکی موسیقی (تک نواز) مناسب‌تر از سایر گیتارها می‌باشد و البته یادگیری آن نیز دشوارتر است. اگر شما قصد نواختن در یک گروه را داشته باشید، گیتار آکوستیک‌های بسیاری وجود دارد که برای انواع مختلفی از سبک‌های موسیقی مناسبند.
همچنین گستره‌ای از گیتارهای الکتریک وجود دارد که جنبه‌ی سرگرمی بیشتری داشته و ساده‌تر نیز می‌باشند. برای انتخاب یک ساز موسیقی از بین انواع این گیتارها، این نکته نیز جالب است بدانید که بسته به گیتاری که انتخاب می‌کنید، گیتارها می‌توانند هم برای افراد درون گرا و مستقل، و هم برای افراد با شخصیت‌های باز و برون گرا و اجتماعی‌تر مناسب باشند.
در این قسمت تعدادی از گیتارهای کلاسیک و آکوستیک و الکتریک را معرفی می‌کنیم تا شما عزیزان بتوانید گیتار موردعلاقه خود را انتخاب و تهیه کنید.
ساز‌های بادی (Woodwind instruments)
ساز‌های بادی، به دو دسته‌ی کوچک و بزرگ تقسیم بندی شده اند. ساز‌های بادی کوچک مثل فلوت و کلارینت، که جمع و جور هستند و به راحتی حمل می‌شوند؛ و نوع بزرگ آن‌ها مانند باسون و ابوا، که در حمل و نقلشان باید توجه و مراقبت زیادی لحاظ نمود؛ چرا که این آلات موسیقی بسیار ظریف و شکننده هستند.
برای انتخاب یک ساز موسیقی از دسته‌ی ساز‌های بادی، بهتر است بدانیم که برای مثال در طی یادگیری فلوت و کلارینت، سرعت پیشرفت اولیه خوب است و پتانسیل برای تغییر ساز به ساکسیفون – سازی که فضا در آن برای بداهه نوازی زیاد است- وجود دارد. این ساز‌ها نیاز به بودجه‌ی زیادی برای خرید ندارند و نوع حرفه‌ای و شکیل آن‌ها نیز زیاد گران نیست.
چند نمونه از انواع فلوت را در زیر آورده‌ایم:
باسون و ابوا نیز مستلزم نگهداری و مراقبت زیادی هستند و البته قیمت آن‌ها نیز تقریبا زیاد است. علاوه بر استفاده‌ی این نوع ساز‌ها در سبک موسیقی کلاسیک، در سبک‌های مختلف دیگری از جمله سبک موسیقی جاز، فولک (محلی) و پاپ نیز به کار می‌روند.
ساز‌های برنجی (Brass instruments)
ساز‌های برنجی، هم به آسانی در دسترس هستند و هم قیمت معقولی دارند. این ساز‌ها صدای قوی و پر حجمی ایجاد می‌کنند و یادگیری مقدماتی آن‌ها نیز زیاد سخت نیست. ساز‌های برنجی نسبتا بزرگ هستند، اما اندازه‌های کوچک آن‌ها هم برای کودکان وجود دارد. شیپور فرانسوی (French Horn) یکی از سخت‌ترین ساز‌های برنجی برای یادگیری به حساب می‌آید؛ چرا که شمار زیادی نت موسیقی، تنها از طریق تغییر دادن شکل لب‌ها به وجود می‌آید.
برای انتخاب یک ساز موسیقی از این نوع، این نکته را هم لازم است اشاره کنیم که این ساز برای افراد سخت کوش و مصرّی که دوست دارند خود را به چالش بکشند، مناسب است؛ ولی ارزشش را دارد به این خاطر که همواره نیاز به نوازنده‌ی شیپور در گروه‌ها و ارکستر‌های موسیقی وجود دارد.
ترومپت (Trumpet) نیز سازی است که حمل و نقل راحتی دارد و برای افراد مستقل و دارای روحیه‌ی اجتماعی مناسب است. ترومپت‌های زیادی در اجرا‌های موسیقایی وجود دارد؛ اما نکته‌ای که در مورد انتخاب یک ساز موسیقی باید در مورد ترومپت بدانیم، این است که تغییر دادن ساز از ترومپت به سمت دیگر ساز‌های برنجی، مهارت نسبتا بالایی می‌خواهد. این موضوع نیز به دلیل شکل دهان یا دهانه‌ی این ساز است.
ترومبون (Trombone) ساز برنجی دیگری است که از قیمت مناسبی برخوردار است، اما حمل و نقل آن دشوار است؛ اگرچه باید اشاره کرد که کودکان به آسانی و در همان ابتدای کار مجذوب این ساز می‌شوند و صدای خوبی هم می‌توانند از این ساز بیرون آورند. ترومبون برای افراد هنردوست و نسبتا اجتماعی که تمایل به ابراز وجود و نشان دادن خود دارند، مناسب است.
توبا (Tuba) نیز یک ساز برنجی خیلی بزرگ و گران است. به دلیل کم بودن تعداد نوازندگان توبا، یادگیری این ساز می‌تواند فرصتی برای زودتر وارد شدن به ارکستر باشد. این ساز برای افرادی که از عضویت داشتن در یک گروه لذت می‌برند، عالی است.
در هنگام انتخاب یک ساز موسیقی از بین بادی‌ها و یا برنجی ها، باید به وضعیت سلامت خودتان نیز توجه داشته باشید. ریه‌های قوی، یک ضرورت در انتخاب این نوع ساز‌ها می‌باشد؛ بنابراین کسانی که مشکلات تنفسی دارند، بهتر است سازشان را از سایر گروه‌های سازی انتخاب کنند.
ساز‌های کلیدی یا شستی دار (Keyboard instruments)
اصلی‌ترین ساز کلیدی، پیانو است که همه جا نشانی از حضور خود دارد. پیانو، یک پایه‌ی تئوریکی عالی برای یادگیری هر نوع ساز دیگری ایجاد می‌کند؛ بنابراین یک ساز ایده آل برای شروع است. این ساز بدنه‌ی بزرگی داشته و به آسانی قابل حمل نیست؛ اما می‌شود گفت دکور زیبایی به هر مکانی می‌دهد.
حتی اگر شما مدتی باشد که نواختن پیانو را متوقف کرده باشید. در انتخاب یک ساز موسیقی شستی دار، و به خصوص پیانو، باید اشاره کرد که قطعات موسیقی مختص پیانو بسیار متنوع است و شما می‌توانید به آسانی یکی را تهیه کنید و حدی برای آن متصور نیست. واضح است که هرچه قیمت این ساز بالاتر رود، کیفیت آن نیز بیشتر می‌شود؛ اما نکته‌ی جالبی در مورد پیانو وجود دارد، این که اگر شما در یک مدرسه‌ی موسیقی و یا آکادمی شرکت کنید، معمولا انواع مختلفی از پیانو و با کیفیت‌های متفاوت برای استفاده‌ی شما وجود دارد. پیانو برای افراد مستقل و کسانی که شخصیت آرامی دارند، مناسب است.
به این دلیل که پیانو معمولا یک ساز سولو (Solo) محسوب می‌شود. (یعنی نواختن آن به تنهایی و بدون همراهی ساز‌های دیگر نیز صدای خوبی دارد.) البته این بدان معنا نیست که پیانو نمی‌تواند با یک یا چند ساز دیگر نواخته شود و یا این که در ارکستر‌ها کاربرد ندارد. پیانو سازی است که بسیار منعطف و تطبیق پذیر با انواع سبک‌هایی است که از کلاسیک شروع می‌شوند و رفته رفته به سمت سبک موسیقی پاپ می‌روند. نوازندگان پیانو می‌توانند در جریان پیشرفت خود به سمت ساز‌های دیگری نیز، همچون ارگ (Organ)، هارپسیکورد (Harpsichord) یا آکاردئون (Accordion) بروند.
ساز‌های ضربه‌ای (Percussion instruments)
ساز‌های ضربه‌ای حجیم هستند و سر و صدای زیادی هم دارند؛ بنابراین در هنگام نواختن این ساز ها، باید اتاقتان را از نظر صوتی عایق کنید تا این سرو صدا‌ها به بیرون نرود. نواختن این ساز‌ها بسیار سرگرم کننده است و یادگیری آن‌ها هم نسبتا ساده می‌باشد. همچنین مسیر شغلی خوبی در ارکستر برای این ساز وجود دارد.
نوازندگان طبل (Drum) قابلیت جذب زیادی برای نوازندگی در ارکستر‌ها را دارند. نواختن طبل برای افراد پر انرژی بسیار مناسب است. این موضوع با مشاهده‌ی کسانی که در سبک جاز و یا راک طبل می‌نوازند، کاملا واضح است. در انتخاب یک ساز موسیقی از دسته‌ی ضربه‌ای ها، می‌توان همچنین به این نکته اشاره کرد که ساز‌های ضربه‌ای و به خصوص طبل، برای آن دسته از کودکانی که نیاز به آموزش‌های خاص دارند، مثلا کودکانی که از اتیسم رنج می‌برند، بسیار رضایت بخش است و احساس امنیت روانی را به هنگام نواختن در آن‌ها ایجاد می‌کند.
ساز‌های موسیقی که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفتند، بیشتر کلاسیک گونه هستند و همچنین تنها ساز‌های این عرصه نیستند. ساز‌های گوناگون بیشتری نیز وجود دارند که به دلیل این که به راحتی در یک گروه جای داده نمی‌شدند، در اینجا ذکر نشده اند. مهم نیست که شما تصمیم می‌گیرید که چه سازی را برای نواختن انتخاب کنید؛ بلکه مهم‌ترین جنبه این است که عاشق نوازندگی و شنیدن صدای آن ساز باشید.